۱۴۰۰ دی ۲۷, دوشنبه

مقدس اردبیلی ملایی برخاسته از دوره صفویه

نام حکومت صفویه و تشیع در ایران به هم گره خورده است. شیعه اثنی عشری یا دوازده امامی به مثابه یک دستگاه فکری رهبری کننده را شاه اسماعیل اول به عنوان مذهب رسمی اجباری کرد. مراسم عاشورا، سینه زنی، شور حسینی، همچنین کاشتن امام زاده ها در جای جای ایران و تمام خرافات دینی هم هنر او بود. همو بود که لعن سه خلیفه ابوبکر و عمر و عثمان را در مساجد اجباری و مساجد اهل سنت را نابود کرد. توسعه مساجد و زیارتگاه ها و امام زاده ها و جا انداختن اعیاد اسلامی مثل عید غدیر نیز توسط سلسله صفویه انجام شد. فلسفه امام زمان و خود را به مثابه ولی فقیه نماینده او در زمین دانستن نیز توسط شاه اسماعیل تثبیت شد. به این ترتیب یک رهبری معنوی و فکری و سیاسی درست کردند. بحث در مورد سلسله صفویه و تشیع در این نوشته کوتاه نمی گنجد. من به آن گریزی زدم تا با این مقدمه به یک مقوله دیگر راه ببرم. چند روز پیش در صفحه دوستی حدیثی از مقدس اردبیلی با طنز آمده بود و مرا بر آن داشت که بیشتر بنویسم.
احمد بن محمد اردبیلی معروف به مقدس اردبیلی از ملاهای برخاسته از دوره صفویه است که با شاهان صفوی رابطه خوبی داشت. او از همان آغاز حکومت صفویه ناگهان مطرح شد و سریعا به مقام مرجع تقلید و ریاست حوزه نجف رسید. معاصر شیخ بهایی از مورخان شیعه و معاصر شیخ عباس قمی گردآوردنده کتاب مفاتیح الجنان - جنون - است. بعد از به حکومت رسیدن خمینی یکی از خیابان های تهران در زعفرانیه به ملا مقدس اردبیلی اختصاص داده شد.
احدایث مقدس اردبیلی از قدیم الایام توسط آخوندها نُقل محافل بود. از سجایای اخلاقی و تقوی و پاکیزگی او احادیث بسیاری نقل شده است.
یکی از آنها را چند روز پیش دوستی از صفحه ۸۴۵ کتاب "قصص العلما" آورده بود:
"مقدس اردبیلی زمانی که در کربلا بود بول و غایط را در زمین کربلا نمی ریخت بجهت اینکه زمین کربلا بنا بر بعضی از روایات تا چهار فرسخ تربت است. مقدس اردبیلی خیکی ترتیب داده بود و فضولات خود را در ان میریخت و سر آنرا می بست تا یک هفته از آن پس آن خیک را بر دوش میگرفت و از چهار فرسخ بیرون (شهر) بیرون میریخت"
اما یکی از مشهورترین احادیث در مورد پرهیزکاری و تقوای مقدس خان این است:
مقدس اردبیلی یکبار به سفر می رود و در خانه مرد ثروتمندی سکنی می گزیند. دختر زیبای آن مرد که عاشق سیمای روحانی مقدس خان شده، در صدد معاشقه با او در میاید که مقدس زیر بار نمی رود. - احتمالا چشمهایش را به زمین دوخته که چشم در چشم یک زن نشود- دختر همه دربها را می بندد تا مقدس خان از اطاق خارج نشود. مقدس اردبیلی با خدا مناجات میکند که خدایا مرا دچار ابتلا نکن من طاقتش را ندارم. در یک لحظه گویی وحی دریافت می کند، به دختر زیبارو میگوید: بگذار اول بروم توالت و برگردم. می رود توالت و مدفوع خود را به سر و صورت و بدنش می مالد و بیرون می آید. دختر خانم که از قیافه و بوی بد مدفوع حالش بهم خورده دستور می دهد او را بیرون بیندازند.
از آنجا که آخوندها همه مسائلشان در پایین تنه خلاصه می شود. این داستان را سند پاکیزگی و تقوای مقدس خان نقل می کردند. آخوند علامه مجلسی از تاریخ نویسان شیعه نوشته است که مقدس اردبیلی در قداست نفس و تقوا و زهد و فضل به مقام نهایی رسید.
شیخ عباس قمی نیز در مورد مقدس خان می نویسد : او به درجه‌ای رسید که توصیف نشود و در قدس و تقوا به مرتبه‌ای رسید که به او مَثَل زده شود.
در هر دو حدیث می بینیم که ملا اردبیلی تبحر خاصی در مدفوع شناسی داشته است و چگونگی مصرف آنرا خوب می دانسته. آخر هر کسی که "ولی فقیه" نمی شود جانم.
ضمنا آقایان یاد بگیرید. و بهانه ی بیخود نیاورید که دربها بسته بود و مجبور شدم. همه ی خانه ها توالت دارند.
این احادیث برای شنبه شب و کمی خندیدن بد نیست.
عاطفه اقبال - 15 ژانویه 2022
تصویر مقدس اردبیلی که دختران از فرط نورانی بودنش عاشق او می شدند. بخشکی شانس ما دیر بدنیا اومدیم.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر